Tez düzenleme işlemi lisans, yüksek lisans ve doktora eğitimi alan öğrencilerin yanı sıra doktorlar ve uzmanların da ihtiyaç duyduğu bir işlemdir. Öncelikle belirtmek isteriz ki otomatik tez düzenleme yapabilen herhangi bir program veya uygulama yoktur. Bu nedenle tez düzenleme programı olarak kullanılabilecek yazılım, düzenlemeyi otomatik olarak yapamamaktadır. Tez düzenlemesi; daha önce yazılmış – tamamlanmış – bir tezin, tez yazım kuralları çerçevesinde yeniden kontrol edilmesi, düzeltilmesi ve düzenlenmesi işini ifade eder. Tez biçimlendirme olarak da adlandırılan bu süreçte aşağıdaki temel konular incelenir;
• Paragraf ve başlıklar
• Genel sayfa düzenlemeleri
• İçerik altyapılarının kontrolü ve uygun şekilde düzenlenmesi.
• Yazı tipi sisteminin seçilmesi ve uygun boyutun sağlanması.
Genel olarak tez düzenleme, ilk harfinden son harfine kadar tüm noktalama işaretlerinden yazı diline kadar her detayı araştıran soyut düzenleme süreçleri, çoğu zaman doktora ve yüksek lisans öğrencilerinin ihtiyacıdır. Tezin ilgili öğretim elemanına teslim edilmeden önce gözden geçirilmesi ve düzeltilmesi gereken kısımların düzeltilmesi kesinlikle gerekli bir işlemdir ve tezin dikkatsizce düzenlenmesi nedeniyle, içeriği bilgilendirici olsa dahi tez komitesi tezi reddedebilir.
Tez düzenleme süreci genellikle doktora veya yüksek lisans derecesine sahip öğrenciler tarafından tercih edilmektedir. Tez düzenlenirken kılavuzda verilen tüm detaylar kontrol edilir. Kriterleri karşılamayan ve hata içeren tezler tez komitesi tarafından onaylanmaz. Reddedilen tezler, tez inceleme komisyonu tarafından tekrar düzeltmeye tabi tutulur. Tezinizde bulunan eksiklikler çalışmanın kalitesini düşürmektedir. Akademik çalışmanızın bir bütünlük içinde olması beklenir. Yeterli içerik olsa bile biçimsel kusurlar tezinizi yetersiz kılacaktır.
Tez Yazdırma
Tez düzenleme süreci, tezlerin kurum tarafından gönderilmek üzere kabul edilmesi için düzenlenmesi sürecidir. Tez düzenleme süreci, kurumlar tarafından yayınlanan öneriler dikkate alınarak gerçekleştirilir. Tezleri düzenlemek için otomatik bir program yoktur. Tez düzenleme sürecinde alanında uzman kişilerin desteğini almalısınız. Bir tezi düzenlerken, tez yazma kriterleri ve kuralları belirlenir. Bu kurallar bilinerek, tez düzenleme sürecinin bir parçası olarak tezler kontrol edilir, düzeltilir ve son şekli verilir.
Tezlerin basımı aşamasına geçmeden önce son bir kontrol yapılması gerekmektedir. Tezlerin düzenlenmesi; tezin türü, çalışma alanı, konunun tanımı gibi kavramlara bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Tezi düzenlemenin maliyeti düşünüldüğünde bu daha pahalı olabilir. Tez çok karmaşıksa, tezi düzenlemenin maliyeti zor olabilir. Tez sayfa düzeni ilgili üniversite, öğretim üyesi ve tez komitesi tarafından önceden belirlenen kriterlere göre yapılmalıdır. Bir tez üzerinde özenli çalışma, sadece bilgi ve donanımla değil, aynı zamanda bir tezin eksiksiz bir şekilde devreye alınmasıyla da tamamlanır.
Tez Düzenleme Konusunda Yaşanan En Büyük Zorluklar
Tezlerin düzenlenmesi sürecinde sıklıkla hatalarla karşılaşılmaktadır. Doğru yerleşim için bu hatalardan kaçınılmalıdır. Tezleri düzenlerken, tüm detayları dikkatlice incelemeli ve dikkatli bir çalışma ile tezleri tüm hatalardan temizlemelisiniz. Cümleler ve paragraflar dikkatlice kontrol edilmeli, her detay düzeltilmeli ve uyun biçim oluşturulduktan sonra teslim edilmelidir.
Öğrenciler ve doktorant adayları tarafından yapılan en yaygın hatalar:
• Düzensiz – alakasız başlıklar ve alt başlıklar
• Cümle – uzun paragraflardan kaynaklanan devrik cümleler.
• Cümle – uzun paragraflardan kaynaklanan dil hataları.
• Cümle düşüklükleri
• Yazım – noktalama kurallarına uyulmaması.
Bu yüzden yazılan her cümle her paragraf yeniden kontrol edilmeli ve bu şekilde sunulmalıdır. Tezlerde karşılaşılan en önemli problemler devrik cümleler, anlatım bozuklukları, anlatım bozuklukları ve özellikle uzun cümlelerden kaynaklanan düşük cümlelerdir. Uzun, yanlış yazılmış paragraflar büyük bir sorundur. Bu nedenle açık ve net ifadelerle desteklenen kısa cümleleri tercih etmelisiniz.
Tez Düzenleme İçin Öneriler
Tez düzenleme sürecinde temel kurallar vardır. Öncelikle dikkate alınması gereken konular konu başlıkları, sayfa düzeni, içerik sırası, yazı tipi ve yazı tipi ayarlarıdır. Biçimlendirme yaparken, özellikle de yerleştirme yaparken, her detayı en ince ayrıntısına kadar inceleyerek, telinizi düzenlerken dikkate almanız gereken ilk husus budur.
Tez düzenleme, kolay gibi görünen ama aslında oldukça zor işlerden biridir. Tezleri düzenlerken pratiklik elde etmek için bazı konuları iyi bilmeniz ve buna göre tezleri düzenlemeye başlamanız gerekir. Tez sayfalarına numaralar atayarak bir şablon oluşturmak, tezin bir bölümünü düzenlemeyi kolaylaştıran bir ayrıntıdır. Tez hakkında bilgi sahibi uzmanların desteği ile tez yazım kılavuzunda belirtilen kriterlerin sağlanması da oldukça önemlidir. Böylece düzenleme kısmında zamandan tasarruf edebilirsiniz.
Lisansüstü öğrencilerinin en sık yaptığı hatalardan biri plansız bir tez girişimine uyum sağlamaktır. Bu bağlamda, tezlerini uzun sayfalar halinde düzenleyebilmek için, temel ölçütleri atlayarak bir tez nasıl organize edilir ve tüm tezin tamamlanmasını beklemek gibi pek çok soruyla meşguldürler. Ancak bu çok yanlış bir seçimdir. Bir tezi tamamen tamamlandıktan sonra gözden geçirmek ve düzenlemek çok stresli ve yavaş bir seçimdir. Tez düzenleme için hazırladığımız önerilerimizi sıralayalım;
• Tezinize başlamadan önce, aynı üniversite tarafından gönderilmiş ve onaylanmış, bölümünüze en uygun örnek tezleri inceleyiniz. Tez yazma kurallarını iyice anlamaya çalışın.
• Akademik danışmanlarınızdan yardım istemekten çekinmeyin.
• Diğer üniversitelerden örnek tezleri alın
• Tez komitesi tarafından size verilen tez yazım kurallarını dikkatlice okuyunuz.
• Tüm sayfa düzenleri, kapaklar, özetlerin yüksek sürümlü MS Word programlarında düzenlenmesi.
• Sayfalarınıza numara verin. Gerekirse, hangi sayfa numarasının hangi konuyu temsil ettiğini not ederek bir kağıda bir diyagram çizin
• Başlıklarla – alt başlıkların boyutlarıyla – renklerle oynayarak size tanıdık görünmesini sağlayın
Tez İnceleme Komisyonu Tarafından Yapılan İlk Kontroller
Tez komitesinin birincil görevi imla değildir. Tipik olarak, bir tez komitesi kapak, tez konusu ve sayfa düzeninin ayrıntılı bir incelemesini yapacaktır. Bu nedenle, bu bölümlerin kurallarının iyi bilinmesi ve tezin düzenlenmesi, dikkate alınması gereken önemli bir konudur. Aşağıda, tez komitesinin baştan sona gözden geçirdiği sorunları listeliyoruz. Böylece tezinizi bu kriterlere göre kontrol edebilirsiniz;
1- Tez konusunun sunumunda size sunulan ana sayfanın ana şablonu ve yapısı takip ediliyor mu?
2- Tezin kapağı uygun şekil, çerçeve ve görsellere sahip mi?
3- Tezin genel düzeni; kategoriler, ana başlıklar, alt başlıklar, konunun seyrine uygun mu?
4- Konular listeleniyor mu – alt konular ve sayfa numaraları var mı, kapak düzenli mi?
5- Sayfa kenar boşlukları, kenar boşlukları, sayfalandırma, kenar boşlukları
6- Tablo, şekil, görsellerin ilgili sırada olup olmadığı, konu ile ilgili tam bir anlam taşıyıp taşımadığı, taşma olup olmadığı
7- İmla kuralları, cümle kısaltmaları, istenirse dipnotlar, İngilizce ve Türkçe özetin sırası.
