Yüksek lisans ve doktora eğitimini tamamlamak için tez hazırlamak gerekir. Tez önerisi, tez hazırlamanın başlangıcı olarak görülebilir. Tez önerisi başta bir angarya gibi gelse de tezi yazmak için güzel bir hazırlıktır.
Tez önerisi hazırlamak için katı ve değişmez kurallar yoktur. Ancak genel olarak kabul edilen şeyler de vardır. Genel olarak bir tez önerisi; amaç, önem, önceki araştırmaların incelenmesi, araştırmada izlenecek yöntem, verilerin toplanacağı teknik ve beklenen sonuçlardan oluşur. Tez önerisi, araştırma sonucunda ortaya çıkacak her şeyin bir özetini içermelidir. Bu anlamda tez önerisini araştırmanın bir prototipi olarak görmek mümkündür.
Tez önerisinin kapsamını oluştururken; araştırma ile nelerin planlandığı, araştırmanın neden yapıldığı ve araştırmanın amacına nasıl ulaşılacağı sorularının cevabı aranır. Tez önerisi araştırmanın içeriğini yansıtan başlıklar içermelidir. Bunlar bir tez ile çok benzerdir. Aradaki fark, araştırmanın tez önerisinde henüz başlamamış ve tezde ise bitmiş olmasıdır.
Tez önerisinin bölümleri
Tez önerisinde, teze bir hazırlık niteliğinde olduğu için tezde yer alan bölümlere benzer bölümler bulunur. Duruma göre bu bölümler genişletilebilir veya daraltılabilir.
Başlık
Araştırmanın başlığı araştırmanın en önemli kısmıdır. Tezin hareket noktası tez başlığıdır. Seçilen başlık araştırmanın içeriğini yansıtmalı, araştırmacının neyi amaçladığı ve ona nasıl ulaşılacağı hakkında bir fikir vermelidir. Çoğu tez etkili bir başlığa sahip olmadığı için ilgi çekmez. Bu nedenle, araştırmacı başlığı seçerken dikkatli olmalıdır.
Özet
250-300 kelimeden oluşan kısa bir bölümdür. Bu bölümde araştırmadaki başlıkların her biri kısaca özetlenir. Buradaki önemli nokta, araştırmanın tamamı hakkında bilgi vermesidir. Tabii ki, her şeyi özet halinde yazmak bu bölümü gereksiz yere genişletecektir. Bunun için en önemli kısımlar özete dahil edilir.
Giriş
Giriş okuyucuya araştırmanın arka planı hakkında bilgi verir. Burada genel bir çerçeve çizilir ve yapılacak araştırmanın uygunluğu ortaya konmaya çalışılır. Okuyucunun girişteki ilgisi araştırmaya çekilmelidir. Araştırmanın altında yatan probleme hazırlık yapılmalıdır. Araştırmanın literatürdeki yeri ortaya konmalıdır.
Amaç
Amaç kısmı araştırmanın özüdür. Amaç açıkça belirlenmediyse, araştırmanın sonucu tahmin edilemez. Bu bölüm, araştırma ile çözülmesi beklenen sorunu içermelidir. Amaç kısa ve açık bir şekilde ifade edilmelidir.
Önem
Bu bölüm tez önerisinde araştırmacıyı zorlayan bir bölümdür. Araştırmanın araştırmacı ve bilim dünyası için önemi ortaya konmalıdır. Araştırmanın ilgili alandaki mevcut bilgilere katkısı bu bölümde verilmektedir.
Problem durumu
Bu bölüm araştırmanın neden yapılması gerektiğine dair bilgiler içerir. Problem durumu ortaya konur, araştırmanın yapılabileceği ve araştırmacının bunu yapmak istediği anlatılır.
Literatür
Literatür taraması araştırmanın arka planını ve içeriğini ortaya koymaktadır. Bu bölümde araştırma yapılması ve araştırmacının konuyla ilgili bilgisi ortaya konulur. Bu bölüme iyi hazırlanmak, araştırmaya başladıktan sonra tezin literatür kısmının yazılması için kolaylık sağlar. Bunun için tez önerisindeki literatür taraması araştırmacıya büyük fayda sağlar.
Yöntem
Araştırmanın her parçası gibi, yöntem kısmı da çok önemlidir. Araştırmanın nasıl yapılacağı bu bölümde açıklanmaktadır. Bu bölümdeki araştırma sırasında izlenecek yol ayrıntılı olarak açıklanmalıdır. Hangi tekniğin seçileceği ve nedeni tatmin edici bir şekilde verilmelidir.
Evren ve örneklem
Araştırma, belli bir kuralla belirlenen bir evren ve örneklemde yapılmalıdır. Araştırma sonucunu genelleştirmek için, araştırmanın yürütüldüğü evren ve onu temsil eden örnek iyi belirlenmelidir. Evren ve örneklem seçimi, araştırmanın geçerliliğini doğrudan etkilemektedir.
Veri toplama araçları
Tez önerisinde kullanılacak veri toplama araçları belirtilmelidir. Bu araçlar daha önce başka çalışmalarda geliştirilmişse, geçerlilik ve güvenilirlik bilgileri dahil edilmelidir. Yapılacak araştırmada geliştirilecekse nasıl geliştirileceği anlatılmalıdır.
Veri analizi
Veri analizi kısmında araştırmada toplanacak verilerin analizi için izlenecek yol açıklanmalıdır. Verileri analiz etmek için hangi istatistiksel yöntemin ve neden seçileceğinin açıkça anlaşılması gerekir.
Referanslar
Bu bölümde tez önerisinde kullanılan kaynaklar yer almaktadır. Bazen tez kapsamında kullanılması amaçlanan kaynaklar da dahil edilir.