Tezde özet bölümü yazılırken tezin geneline dair okuyucuya fikir vermek amacıyla içerik hazırlanır. Bir tez özetinin içeriğinde tezin konusu, hipotezi, yöntemi, elde edilen bulgulara dair kısa bir derleme ve sonuç kısmı bulunur. Böylece tezi okuyacak okuyucu için bir ön okuma mümkün hale gelir. Tezin özetini okuyan okuyucu, araştırmacının hedefini araştırmasına dair genel bir çerçeveyi kısaca görebilmelidir.
Tez hazırlarken dikkat edilmesi gereken birçok kural vardır. Akademisyenler tarafından talep edilen bu kurallar doğrudan okuyucunun tezi daha iyi anlaması ve tezin amacına tam anlamı ile hizmet edebilmesi için gereklidir. Teze özet bölümü hazırlama işi ise tezin sonuçlandırılmasından sonra gerçekleştirilmesi gereken bir adımdır. Henüz sonuçlanmamış bir tezin sonucunu öngörecek türden bir özet bölümü hazırlamak araştırmaya yanlı yaklaşmak anlamına geleceğinden etik de değildir.
Tezde Özet Kısmında Ne Yazılır?
Tezde özet kısmında yazılması gerekenler tezin amacına uygun bir şekilde açıklayıcı bir anlatımla eklenmelidir. Ardından tez bölümünde mutlaka tezin konusundan bahsedilmelidir. Tezin konusunu anlayan okuyucu tezin amacını öğrenmelidir. Ardından hipotezin nasıl test edildiğine dair metodoloji hakkında fikir sahibi olmalıdır.
Okuyucunun hipotezin nasıl test edildiğini öğrendikten sonra araştırmanın bulgularına dair merakı da kısaca giderilmelidir. Özet bölümünün son aşaması ise bulguların ardından sonuç bölümünün birkaç cümle ile kısaca özetlenmesidir. Böylece okuyucu tezin özet bölümünde aşağıda yer alan her konu hakkında fikir sahibi olmuş olacaktır;
- Tez neden hazırlanıyor?
- Tezin konusu nedir?
- Tezin amacı nedir?
- Araştırma hangi yöntem ile hazırlanıyor?
- Araştırmanın bulguları nelerdir?
- Araştırmanın sonucu nedir?
- Araştırma hipotezi test edebildi mi?
İlginizi Çekebilir: Akademik Dergiler
Tezin Özet Kısmı Kaç Kelime?
Tezin özet kısmının kelime sayısı tez büyüklüğüne göre belirlenmelidir. Bir tezin kaç sayfa olduğuna göre özet kısmı da ortalama bir şekilde belirlenebilir. Örneğin; 20 sayfalık bir tez için ortalama yarım sayfalık bir özet yeterli olacaktır. Tezin kelime sınırına takılmaktan ziyade araştırmacının amacı daha içeriği açıklamaya yönelik olmalıdır.
Bir tezin özetinde dikkat edilmesi gereken en önemli nokta içeriği en kısa şekilde anlatabilmektir. Tezin özetinde olması gerekenleri yukarıda inceledik. Olması gereken her bir başlığı olabilecek en kısa şekilde özete eklerken açıklayıcı olmaya özen gösterilmelidir. 100 sayfalık bir tez için ortalama 1 sayfalık bir özet bölümü yeterli görülmektedir. Siz de tezinizi hazırlarken özet bölümüne ne kadar yer ayıracağınızı belirlemeden önce tezinizin kapsamını değerlendirebilirsiniz.
Tezin Özet Bölümünü Yazarken Dikkat Etmeniz Gerekenler
- Özet bölümü mutlaka tezin konusunun ne olduğuna dair bilgi vermelidir.
- Bir tezin özet bölümü ortalama yarım sayfa ile 2 sayfa aralığında olmalıdır. Bu uzunluk tezin büyüklüğüne göre değişkenlik gösterebilir.
- Özet içerisinde araştırmanın hipotezi hakkında bilgi verilmelidir.
- Araştırmanın hangi yöntemle hazırlandığından bahsedilmelidir.
- Araştırma bulgularından kısaca bahsedilmelidir.
- Araştırma sonucu birkaç cümle ile kısaca özetlenmelidir.
- Tez özeti, araştırmanın sonunda hazırlanmalıdır. Araştırma sonuçlanmadan özet bölümü hazırlanmamalıdır.
- Özet, tezin ana fikri etrafında odaklanarak oluşturulmalıdır.
- Özet bölümü fazla detaylı ve uzun olmamalıdır.
- Özet bölümünde atıf yapılmamalıdır.
- Tez özetinde öneriler ve tavsiyelere en fazla birkaç kısa cümle ile yer verilmelidir. Öneriler bölümü gereğinden uzun olmamalıdır.
- Tez özeti okuyucuya çalışmanın geneli hakkında kısaca bilgi verebilmelidir.
- Özet hazırlanırken akademik bir dil kullanılmalı ve bu dil sade, anlaşılır olmalıdır. Okuyucunun anlamakta zorlanacağı karmaşık bir anlatım tercih edilmemelidir.
- Özette yer alan teknik terimler açıklanmalıdır.
- Özet içerisinde kısaltma yapılmamalıdır.
- Özet yazılırken dil bilgisi noktasında fiil çekimi kullanılarak içerik oluşturulmalıdır.
Özette Atıf Yapılır Mı?
Özette atıf yapılmaz. Özet bölümünde atıf yapılması uygun değildir. Bunun yanı sıra özet bölümünde kısaltmalara yer verilmez. Atıf ve kısaltma yapılmamasının temel nedeni okuyucunun tezin amacına yönelik özet niteliğinde hap bilgiye ihtiyaç duymasıdır. Okuyucu tezin içeriğini okurken atıf yapılacak kadar geniş anlatımları zaten okuyacağından özet bölümünde atıf yapılmaması gerekir.
Özet bölümünün okuyucu için çerçeve çizecek türden bir içerik olduğunu unutmamalısınız. Kısa bir özet içerisinde tüm teze dair detayları vermeniz mümkün değildir. Zaten araştırmacıdan da bu tarz bir beklenti söz konusu değildir. Araştırmanın özeti, okuyucuya temel bir çerçeve çizecek türden kısa bir anlatım olmalıdır. Detaylı bilgi ve araştırmanın derinlerine yönelmek isteyen okuyucu araştırmanın tamamını inceleyebilir. Özet de araştırmacıya bu seçimi yapması için sunulan bir ön gösterimdir.
Keşfedin: Tez Önerisi Ne Zaman Verilir?