Tez nasıl yazılır sorusunu cevapladığımız bu yazımızda tez yazım aşamaları ile tez nasıl hazırlanır konusuna açıklama getirmek istedik. Türkiye’de her öğrencinin üniversite okuyamadığı göz önünde bulundurulduğunda tez yazma aşamasına herkesin gelemeyeceği anlaşılabilir. Bu noktada tez yazma aşaması birçok kişi için bir muammadır. Çoğu kişinin bu aşamadan geçmemiş olması insanların tez yazanları anlayış göstermemesine sebep olmaktadır. Tez yazma aşaması zaten hayatın zorlu bir dönemi iken çevreden destek görmemek de bu zorluğu daha artırmaktadır.
Tez hazırlamak zorlu bir süreçtir. Yüksek lisans ve doktora eğitimi sürecinde zorlu dersleri başarı ile geçmek yetmezmiş gibi bu zorlukları unutturan yeni bir zorluktur, tez hazırlamak. Her lisansüstü öğrencisi derslerini tamamlayamazken tez dönemine geçme başarısı göstermiş öğrencilerin tamamı da bu dönemi başarı ile bitirememektedir. Lisansüstü eğitim hangi alanda olursa olsun tez dönemi benzerdir. Şüphesiz herkes aynı konuda tez hazırlamaz fakat tez hazırlama sürecinde yaşanılanlar ortaktır.
Tez nasıl yazılır sorusuna cevap verilmeden tez yazımına başlanamayacağı için bu yazımızda tez hazırlama sürecine bir başlangıç yapmayı amaçladık. Tez hazırlama sürecinin sizi endişeye düşürmemesi için 1000 km’lik bir yolun bile 1 adımla başladığını unutmamak gerekiyor. Tecrübelerle sabit olan tez yazım aşamalarına dikkat edilirse zaman kaybını önleyebilir ve umutsuzluğa düşmeden tezinizi tamamlayabilirsiniz.
Tez Yazım Aşamaları
- Doğru danışman seçin
- İlginizi çeken konuya yönelin
- Konuyu sınırlandırın
- Hipotezlerinizi veya alt problemlerinizi belirleyin
- Araştırma yöntemini belirleyin
- Eylem planınızı oluşturun
- Tez için taslak oluşturun
- Kullanacağınız ana kaynakları belirleyin
- Okuyun ve notlarınızı alın
- Her gün yazın
Şimdi bu aşamaları detaylı bir şekilde inceleyelim:
1. Doğru danışman seçin
Doğru danışman seçmek tez yazım aşamasının en önemli adımıdır. Çünkü çoğu öğrenci sırf danışmanı ile anlaşamaması nedeniyle tezini bitirememektedir. Danışman ile iletişim kuramamak veya destek bulamamak tez aşamasını olumsuz etkilemektedir. Sağlıklı bir iletişim kurabileceğiniz ve çalıştığı konularla size yardımcı olabilecek bir danışman işinizi çok kolaylaştıracaktır.
2. İlginizi çeken konuya yönelin
Öncelikle tezi sizin yazacağınızı unutmayın. Tez, kısa bir sürede dişinizi sıkarak bitirebileceğiniz basit bir ödev değildir. Tez konunuz ilgi alanınızda olursa motivasyonunuz hiçbir zaman tamamen tükenmeyecektir. Sevmediğiniz bir konu üzerinde her zaman çalışamazsınız ama ilginizi çeken konuda keyifsiz olduğunuz zamanlarda bile çalışabilirsiniz.
3. Konuyu sınırlandırın
Günümüzde bir kişinin birçok alanda uzman olması imkansızdır. Tez yazarken sizden Amerika’yı yeniden keşfetmeniz beklenmemektedir. Çünkü çok basit bir konuda bile birçok kaynak bulabilirsiniz. Tez konunuzu geniş tutmak sizi içinden çıkamayacağınız durumlara sokabilir. Belli bir zaman sonra kendinizi samanlıkta iğne ararken bulabilirsiniz. Tez konunuzu sınırlandırmak sizi dağılmaktan kurtaracaktır. Odağınızı kaybetmeden belli bir konuya yoğunlaşırsanız daha net sonuçlar elde edebilirsiniz.
4. Hipotezlerinizi veya alt problemlerinizi belirleyin
Hipotezler veya alt problemler, sizin tam olarak neyi araştıracağınızı ifade etmektedir. Tez konunuzu belirledikten sonra sizi bu konuda rahatsız eden problemi çözmeye çalışırsınız. Buna göre arayacağınız ilişki veya belirleyeceğiniz durum sizin hareket noktanızı oluşturacaktır.
5. Araştırma yöntemini belirleyin
Tezinizde kullanılacak yöntem, araştıracağınız konuya göre ortaya çıkar. Unutulmamalıdır ki her yöntem ile her konuyu araştırmanız mümkün olmaz. Kullanacağınız yöntem için size kolay gelmesi değil tezinizde araştıracağınız konu önemlidir. Örneğin bir şeyin sebebini araştırıyorsanız nitel, iki değişken arasındaki ilişkiyi inceliyorsanız nicel yöntem kullanmanız gerekir. Tezinizin bel kemiğini oluşturacak, verileri nasıl toplayacağınız ve verilerin analizi için ne yapmanız gerektiğini belirleyeceğiniz araştırma yönteminizi belirlemeye çok özen göstermelisiniz.
6. Eylem planınızı oluşturun
Konunuzu netleştirdikten sonra artık yavaş yavaş harekete geçebilirsiniz. Tez önerisi hazırlamak teziniz için iyi bir başlangıç olacaktır. Tez yazım süreci resmi olarak tez önerisi ile başlar. Burada genellikle sizden tahmini bir plan istenir. Araştırma takvimi olarak da adlandırılacak bu plan, tez hazırlama sürecinde bazı şeyleri net olarak görmenizi sağlayacaktır.
7. Tez için taslak oluşturun
Eğer tez önerisi hazırlamışsanız bazı şeyler çok kolay hale gelir. En azından ne yapacağınızı şimdi daha iyi biliyorsunuz. Tez önerisini, tezin çekirdeği gibi görebilirsiniz. Size düşen şey bunu genişletmektir. Yapacağınız araştırmalarla tezinizin taslağını oluşturabilirsiniz. Teziniz için oluşturacağınız başlıkları doldurarak ilerleyebilirsiniz.
8. Kullanacağınız ana kaynakları belirleyin
Araştıracağınız konuyu ilk çalışacak kişi siz değilseniz bu konuda es geçilemeyecek kaynaklar vardır. Tezinizi yazmaya başlarken bu kaynaklarla başlamanız işin özünü anlamanızı sağlayacaktır. Tez konunuzla ilgili ana kaynaklardan başlamamanız vakit kaybı anlamına gelecektir. Ayrıca tez savunmasında tez jürisinin konunun ana kaynaklarını tezinizde görmek isteyeceğini unutmamalısınız.
9. Okuyun ve notlarınızı alın
Bir konuda tez hazırlayan kişi, o konuyu en iyi bilmesi beklenen kişilerdir. Bunun için tezinizi derme çatma bilgilerle doldurmak yerine doğruluğundan emin olduğunuz bilgileri yazmalısınız. Tezinizi yazarken konu ile ilgili her şeyi okumaya çalışmalı, tezinizde kullanacağınız bilgileri almalısınız. Böylelikle tez konunuzda uzman olabilirsiniz.
10. Her gün yazın
Tez hazırlama sürecinin en zor yanı yazmaktır. Tez aşamasında öğrenciler, yazmak ile arası iyi olan veya olmayan kişiler diye ayırt edilmemektedir. Diploma alabilmek için herkesin yazabilmesi beklenmektedir. Burada kilit nokta, her gün bir şeyler yazmaktır. Her gün bir şeyler yazarsanız tez nasıl yazılır sorusu can sıkıcı hale gelmez. Belki yazdığınız hoşuna gitmeyecek, beğenmeyeceksiniz, eleştirileceğinizi düşüneceksiniz ama zamanla daha ilerleme kaydedeceğinizden emin olabilirsiniz. Yazmaktan soğuyunca tekrar yazmaya başlamak haftalar hatta aylar sürebilir. Onun için yazdıklarınızı defalarca değiştirecek olsanız dahi her gün yazmanız tezinizi bitirmeye sizi yaklaştıracaktır.
