Yapısal eşitlik modeli analizi kısaltması ile YEM, değişkenler arasında ortaya çıkan karışık ilişkilerin incelenmesi amacıyla yapılan bir analizdir. Özellikle istatistiksel verilerin ihtiyaç duyulduğu her alanda kullanılabilir. YEM analizlerinde temel nokta gözlemlenebilen ve gözlemlenemeyen değişkenler arasındaki ilişkilerdir. Bu modelleme ile birlikte kullanılan çeşitli analiz araçları da vardır.
Yapısal eşitlik modelinin ısrarla kullanılmasındaki amaç çeşitli ilişkileri saptayabiliyor olmasıdır. Değişkenler arasındaki nedensel ilişkilerin yanı sıra korelasyonel ilişkilerin de saptanması araştırmalarda bulguların ortaya çıkması ve değişkenlerin test edilmesi için önemlidir. YEM ise tam olarak bunu sağlayabilen başarılı bir analiz türüdür.
Yapısal Eşitlik Modeli Analizi Nasıl Yapılır?
- YEM analizinde ilk adım model kurulumudur. Bu aşamada araştırma konusu ile hipotez soruları belirlenmelidir. Ardından tüm değişkenler tanımlanmalıdır. Burada değişkenler gözlemlenebilir olanlar ve olmayanlar olarak ayrılmalıdır. Değişkenler arasındaki ilişkiler göz önünde bulundurulurken hipoteze konu edilmelidir.
- Oluşturulan model tanımlanmalıdır. Modelin mevcut olan parametre sayısı ortaya konmalı ve özdeşleştirilebilirlik kontrol edilmelidir.
- Modeli test etmek için veriler toplanmalıdır.
- Modelin tahmini için uygun bir program ile analiz tahmin edilmelidir.
- Model ile veri arasındaki uyum test edilmelidir. Burada istatistiksel araçlardan faydalanılabilmektedir.
- YEM modeli yorumlanmalıdır. Araştırmanın son kısmı olarak en başta belirlenen hipotezler test edilmeli, veri setinden elde edilen bulgular değerlendirilmelidir.
Yapısal Eşitlik Modeli Örnek
Yapısal eşitlik modeli örnek üzerinden kolayca kavranabilir. Modellemeye konu olan araştırma personel motivasyonu ile iş başarısı arasındaki ilişki olsun.
- YEM hipotezi: Personellerin motivasyonu arttıkça iş başarısı da artar.
- Model: motivasyon ve iş başarısı arasında işverenin personel motivasyonunu arttırmaya yönelik teşvikleri çerçevesinde kurulacaktır. Modelin görünümünde motivasyonu arttırmaya yönelik teşvikler arttıkça motivasyon da artacak ve doğal olarak bu yöneliş iş başarısını getirecektir.
- Değişkenler: Modelimizin gözlemlenemeyen değişkeni personel motivasyonu iken gözlemlenebilen değişkeni motivasyona yönelik teşviklerdir. Sonuç olarak elde ettiğimiz iş başarısı ise gözlemlenebilir motivasyon olarak ele alınmalıdır.
Yapısal Eşitlik Modellemesi Ne Zaman Kullanılır?
Yapısal eşitlik modellemesi değişkenler arasında gözlemlenebilen ve gözlemlenemeyen değişkenler olması halinde kullanılır. Bu modelleme ile elde edilen bulgular değişkenler arasındaki görece karmaşık sayılabilecek ilişkileri ortaya koyması nedeniyle tercih edilir. Ekonomi, istatistik, sosyoloji gibi çeşitli alanlarda aktif olarak tercih edilir. Bir model üzerinden değişkenlerin birbiri ile olan nedensel bağının yanı sıra karşılıklı çeşitli ilişkilerini de ortaya koymak mümkün hale gelir.
Yapısal Eşitlik Modellemesi ve Regresyon Arasındaki Fark
- Yapısal eşitlik modeli gözlenemeyen diğer bir adı ile gizil olan değişkenler arasındaki ilişkileri de ortaya koyar.
- Değişkenler arasındaki nedensel ilişkileri test eder.
- Değişkenler arasında ve etrafında gelişen durumların olasılıklarını tahmin eder.
- Ortaya çıkan model ile eldeki veriler arasındaki uyumu test eder.
- Regresyon bağımlı ve bağımsız değişkenler arasındaki ilişkileri tek yönlü olarak ele alabilir. Yapısal eşitlik modellemesi ilişkilerin her biri için farklı ilişkileri de değerlendirebilir.
Keşfedin: Biyoistatistik Nedir?
Yapısal Eşitli Modeli Varsayımları
- Kayıp değer varsayımı: Bu model uygulanırken mevcut olan kayıp veri miktarının fazla olmaması gerekir. Ayrıca kayıp veriler veri setinde belirli bir yerde toplanmamış, veri setine dağılmış halde olmalıdır.
- Eş varyans: Modele konu olan tüm değişkenlerin varyansları birbiri ile eşit olmalıdır.
- Normallik: Verilerin normal dağılım seyretmesi gerekir.
- Çoklu bağlantı: modele konu olan göstergelerin her birinin bağlı olduğu 2 veya daha fazla gizil değişken olmalıdır.
- Doğrusallık: Modele konu olan ilişkilerin her biri doğrusal olarak kurulmuş olmalıdır.
- Uç değer: Modelin genel dağılımını olumsuz etkilememek üzere uç değerler çok yüksek ya da çok düşük olmamalıdır.
- Örneklem boyutu: Örneklemin boyutu yeterli düzeyde olmalıdır. 100’den az katılımcılı ve 300’den fazla katılımcılı örneklemler genellikle pek tercih edilmemektedir.
Yapısal Eşitlik Modeli Hangi Program?
Yapısal eşitlik modeli uygulanırken araştırmanın geneline uygun bir program seçmekte fayda vardır. Yapısal eşitlik modeli SPSS üzerinden kolaylıkla uygulanabilir. SPSS programının istatistiksel olarak ekonomi, sosyal bilimler gibi farklı alanlarda kullanıldığı da bilinmektedir. Özellikle sosyal bilimler alanında yapılan araştırmalarda SPSS programı çok yönlü bir çalışma imkanı sunması nedeniyle tercih edilmektedir. SPSS programının yanı sıra Lisrel, AMOS, Model ve Mplus programları da YEM analizleri için tercih edilen başka bir programdır.
İlginizi Çekebilir: SPSS Veri Analizi
Yapısal Eşitlik Modeli Analizi Yaptırma
Yapısal eşitlik modeli analizi yaptırmak, modellemenin oldukça dikkat istemesi ve uzmanlık gerektirmesi nedeniyle tercih edilen bir hizmettir. Modelleme yapılırken profesyonel bir şekilde değişkenler arasında seçim yaparak modellemeye dahil etmek gerekir. Bunun yanı sıra yanlış yapılan bir modelleme beraberinde hipotezin test edilmesi sürecinde elde edilen sonucu baştan sona yanlış etkiler. Araştırmalarınız için doğru sonuçlara ulaşma noktasında tüm püf noktalarıyla yapısal eşitlik modeli analizinden faydalanmak için uzmanlarımıza danışarak işe başlayabilirsiniz.
Hizmetimizi Keşfedin: Veri Analizi Yaptırma
